Theater van Nu
Filosoferen en debatteren
WORKSHOP FILOSOFEREN/DEBATTEREN VOOR DE MIDDEN- EN BOVENBOUW GROEPEN VAN HET
BASSISONDERWIJS
Taal is het voertuig waarmee wij ons in de samenleving bewegen en kenbaar maken. Taal is onmisbaar om in een samenleving goed te kunnen functioneren, om te leren en weerbaar te worden in wat wij wel en niet willen.
Voor de midden- en bovenbouwgroepen van het basisonderwijs is er een workshop die spelenderwijs kinderen introduceert in het filosoferen en debatteren. Want jong geleerd is, is oud gedaan. Een vroege basis kan kinderen een voorsprong in het leven geven. Een basisschool heet niet voor niets zo, je legt de fundering voor het latere (ook lerende) leven.
Maar debatteren is geen op zichzelf staand fenomeen. De link met begrijpend lezen, woordenschat en brononderzoek is evident. Immers om een mening te vormen moet je jezelf goed kunnen inlezen in een onderwerp en brononderzoek doen.
Tijdens de workshop leren de kinderen de verschillende vormen van met elkaar in gesprek gaan (sociaal, debat of filosofisch). Aan de hand van aangereikte en door hen zelf aangegeven onderwerpen, leren ze eerst in groepsverband met elkaar van gedachten te wisselen. Leren luisteren en elkaar laten uitpraten zijn basisbegrippen. Samenvatten van wat er verteld is, vormt de eerste opstap naar het beoordelen van wat is gezegd. Dan pas kan je een mening leren formuleren (al of niet direct aangevuld met brononderzoek).
Leerlingen leren om kritiek te geven en te ontvangen. Hierbij komt ook socialisering om de hoek kijken. Blijf altijd netjes en respectvol naar de ander, zeker als je het niet met haar/hem eens bent.
Als de kinderen deze basistechnieken onder de knie hebben, is de opstap naar debatteren gezet. Eerst in groepen en koppels en later eventueel een op een.
Na elke les maakt de docent de balans op. Aan de hand van de voortgang wordt de volgende les voorbereid. De workshop is immers een dynamisch wordingsproces.
Kenmerken van de workshop:
- De kinderen leren dat een mening het best gestoeld is op feiten en niet op emoties.
- Brononderzoek is erg belangrijk, en dus ook het scheiden van meningen en feiten in geschreven en verbale teksten.
- Taalbeheersing in woord en geschrift.
- Voorbereiding is erg belangrijk (wat ga je zeggen en heb je een idee van wat de ander in verweer gaat zeggen).
- Luisteren is heel belangrijk om te begrijpen wat een ander zegt en een weerwoord te formuleren.
- Beheersing en sociaal gedrag tijdens het gesprek (we denken hierbij onder meer aan; niet boos worden en beleefd blijven, wachten op jouw beurt om te spreken).
De volgende stappen komen aan de orde en worden behandeld/aangeleerd/herhaald:
- Spreken in het openbaar
- Respectvol omgaan met elkaar
- Bewust leren luisteren naar de ander
- Nadenken over wat een ander zegt
- Interpreteren van het standspunt en de argumenten van de ander
- Argumenten verzamelen en goed leren verwoorden
- Formuleren van doelstelling(en) (wat wil jij bereiken en waarom?)
- Gesprekstechnieken
- Voorbereiden op een debat/gesprek
- Gesprek voeren of leiden
- Kritiek geven en nemen
- Kritisch nadenken over jezelf en de ander
- Standpunt innemen en verdedigen
- Indien nodig eigen standpunt/denkbeeld bij stellen of te verwerpen
- Eventueel je eigen standpunt/ mening durven herzien
Voor wie : leerlingen midden- en bovenbouw basisonderwijs
Duur : 45 minuten
Aantal lessen : 6 - 8
Groepsgrote : 10-15 leerlingen ( samengesteld) of een gehele klas
Doel van de workshop is de leerlingen verbaal en aandacht bewust (mind full) voor te bereiden op het vervolgonderwijs en de maatschappij. Secundair doel is spreken in het openbaar.
